Rosyjska kinematografia
Wielu z nas regularnie chodzi do kina. Jeszcze większa liczba ogląda filmy w telewizji, wypożycza lub kupuje, a szczególnie popularne są pakiety różnych sieci. Takie seanse kojarzą nam się z odpoczynkiem, kiedy pozwalamy swojej głowie „wyłączyć się” i w pełni oddać się przyjemności. W przypadku filmów w obcym języku najczęściej wybieramy te z dubbingiem lub lektorem, dużo rzadziej te z napisami czy nawet w oryginale.
Jak pokazują statystyki najpopularniejszych w Polsce sieci kin, coraz chętniej oglądamy nasze rodzime produkcje. Na liście najczęściej wybieranych w 2018 roku znalazły się chociażby Kler, Kobiety mafii czy Planeta Singli 2. Jednak co z utworami tworzonymi za granicą?
Chyba nikogo nie zdziwi fakt, że często wybieramy produkcje amerykańskie czy brytyjskie. Nie brakuje także fanów kina francuskiego czy norweskiego, gdzie twórcy serwują nam treści inne niż te, które znamy z najbardziej popularnych filmów.
Ale jest wiele innych krajów, w których kinematografia prężnie się rozwija i z roku na rok zachwyca coraz to nowych fanów. Takim przykładem jest kinematografia rosyjska, która polskiemu widzowi kojarzy się z czymś dość specyficznym i z filmami ciężkimi, posępnymi.
HISTORIA ROSYJSKIEGO KINA
Rosyjskie kino rozpoczęło się na początku XX wieku, kiedy to kraj „podbijali” zagraniczni reżyserowie. Ci często decydowali się na tworzenie adaptacji literatury, zamiast pokusić się o zrobienie autorskiego filmu.
Pierwsze kino powstało w Moskwie, w 1902 roku, a osiem lat później było ich już 1200. W międzyczasie (w 1907 roku) Aleksander Drankow założył pierwszą rosyjską wytwórnię filmową. Było to bez dwóch zdań wydarzenie przełomowe, które w tym kraju popchnęło kinematografię odważnie do przodu. Dobrym zobrazowaniem sukcesu może być film Stieńka Razin, który później stał się wzorem dla kolejnych produkcji.
Wśród inicjatorów i osób z branży filmowej, którymi inspirowały się kolejne pokolenia, wymienia się również Aleksandra Chanżonkowa, Jakowa Protazanowa czy Włodzimierza Gardina. Natomiast za okres, kiedy rosyjska kinematografia rozkwitła, uznaje się I wojnę światową. Twórcy inspirowali się bieżącymi wydarzeniami, a ludzie chętnie oglądali te filmy w kinach. Oprócz tego produkcje poprawiły się również pod względem technicznym, a nowych wytwórni ciągle przybywało.
ROSYJSKIE KINO XXI WIEKU
Rosyjskie filmy wciąż kojarzą się z tematyką wojenną, z melodramatami, ale także produkcjami innymi niż te pokazywane w Hollywood. I chociaż twórcy z tego kraju coraz częściej wpisują się w obecne trendy, to kulturoznawcy w rosyjskich produkcjach znajdują wyraz tęsknoty za ZSRR.
Oznacza to także krytykę obecnej rzeczywistości, czego przykładem może być film Lewiatan z 2014 roku. W wielu rosyjskich utworach widać powrót do przeszłości i zalanie widza swoistymi wspomnieniami.
Rosyjskie filmy często poruszają również tematykę współczesnego człowieka, jego słabości i ulotności życia. Wśród obrazów wyprodukowanych w XXI wieku znajdą się też jednak musicale (jak na przykład Bikiniarze), z czym przeciętny widz raczej nie kojarzy rosyjskiej kinematografii.
Jednak wszystkie te filmy wciąż nie są zbyt dobrze znane w Polsce. Rzadko kiedy pojawiają się w kinach czy na najpopularniejszych kanałach telewizyjnych. Polacy sami z siebie sięgają zazwyczaj po produkcje amerykańskie, a równie często po rodzime paradokumenty. Bez wątpienia nie warto się jednak zamykać na kino rosyjskie, bowiem na przestrzeni lat powstało wiele fantastycznych rosyjskich produkcji, jak choćby „Pancernik Potiomkin” z 1925 roku. Listę godnych wyróżnienia bardziej teraźniejszych produkcji znajdziesz tutaj. Podobny, choć nieco inny zbiór najlepszych filmów rosyjsykich przygotował serwis wygranaonline. Warto wrócić do tych pozycji lub obejrzeć je po raz pierwszy, jeśli o którejś z nich jeszcze nie słyszałeś. Koniecznie zapoznaj się także z absolutną klasyką kina rosyjskiego, a więc filmami, które powstały w XX wieku - lista dostępna tutaj.
Rosyjska kinematografia nie została na szczęście całkowicie zapomniana, o czym świadczy ciągle rosnąca popularność Festiwalu Filmów Rosyjskich Sputnik nad Polską.
SPUTNIK NAD POLSKĄ
Festiwal organizowany jest od 2007 roku i swoją siedzibę ma w Warszawie. Już pierwsza edycja, po której nie spodziewano się sukcesu, pokazała, że Polacy lubią kino rosyjskie i pragną go więcej.
Sputnik nad Polską (Sputnik nad Warszawą) postawił sobie za cel prezentowanie filmów rosyjskich twórców, zarówno tych, którzy zdobyli już jakiś rozgłos, jak i tych, którzy dopiero zaczynają pokazywać swój talent.
Festiwal Filmów Rosyjskich odbywa się głównie w Warszawie, ale w swojej historii ma także pokazy, które działy się w innych miastach Polski. Oprócz prezentacji filmów cechuje się on także konkursami w różnych kategoriach. Sputnik nad Polską to także wykłady i debaty z krytykami czy osobami związanymi na co dzień z kinematografią.
Festiwal Filmów Rosyjskich jest wydarzeniem nie tylko dla dorosłych. Obok głównej części programu organizowane są także widowiska dla dzieci, tak zwany Mały Sputnik. Te pokazy mogą się zatem okazać dobrym pomysłem na spędzeniu czasu z rodziną.
Sputnik nad Polską oprócz popularyzowania rosyjskiej kinematografii ma jeszcze jedną misję: pokazywać kulturę tego kraju i to, czego Polacy na co dzień nie widzą, a co może okazać się dla nich ciekawe i zachwycające.
Informacje na temat aktualnie organizowanych pokazów i dokładnych dat czy lokalizacji można znaleźć na stronie oficjalnej festiwalu. Oprócz podstawowych informacji znajdują się tam także opisy filmów, ciekawostki czy archiwum poprzednich edycji.
Rosyjskie filmy w dużej części przepełnione są emocjami i scenami, które zachęcają widza do zastanowienia: nad ulotnością życia, relacjami z innymi osobami czy też historią. Festiwale takie jak Sputnik nad Polską są bardzo dobrą okazją do tego, by zapoznać się z rosyjską kinematografią i być może odczarować ten obraz, który pojawia się w głowie wraz z myślą o filmach rosyjskich.